Učesnici panel diskusije “Čiji su medije u Crnoj Gori” založili su se danas za reviziju i promjenu zakona kako bi se spiječila opasnost koncetracije medijskog vlasništva u zemlji i problematizovali način državne pomoći medijima, uz ocjenu da postojeći “ne doprinosi kvalitetu sadržaja, profesionalizmu i održivosti medija”.
Panelisti, sagovornici/e debate, koju je u Podgorici organizova Instutut za medije Crne Gore, su saglasni u ocjeni da je poslednja promjena vlasništva u medijima, nakon smjene vlasti 2020, urađena u skladu sa zakonima i smatraju da “pasoši medija i njihovih vlasnika” nije ključni problem i opasnost po uticaj na javno mnjenje, već prijetnja od nedozvoljene koncetracije vlasništva u medijima.
Pomoćnica direktora Agencije za elektronske medije Sunčica Bakić, je dovela u pitanje postojanje političke volje koja bi dovele do “suštinskih, a ne kozmetičkih promjena” u medijskoj sferi i ocijenila da u Crnoj Gori ne postoje odgovarajući zakonski mehanizmi koji nadležnima omogućavaju da spriječe nedozvoljenu koncetraciju vlasništva.
U tom konetkstu ukazala je da je liberalizacijom propisa kroz prethodnu medijsku reformu, Crna Gora dovela sebe u spornu sistuaciju da kablovski operateri mogu istovremeno biti vlasnici televizija, agencija za oglašavanje i mjerenje gledanosti.
„Liberalizovali smo zakone, a istovremeno nijesmo ništa učinili da propisima prepoznamo kablovsku distribiciju, portale. Imamo veiku koncetraciju vlasništva, koja je u ovom trenutku u skladu sa zakonskim ograničenjima, ali ako je u rukama jednog vlasnika više nacionalnih emitera, to je koncetracija koja može imati uticaja na naše tržište“, ukazala je ona.
Urednica u BIRN-u Dušica Tomović, je mišljenja da nedavna promjena medijskog vlasništva “nije ništa promijenila po pitanju kvaliteta medijske scene” i ukazala da nasleđeni problemi iz prethodnog perioda i dalje opterećuju medije u Crnoj Gori.
Tomivić je kazala da se Crna Gora “ne može posmatrati kao izlovono ostrvo”, i da je ona “dio šireg trenda koji je zahvatio region Zapadnog Balkana i Centralne Evrope”, a koji je doveo do ukrupnjavanja medijskog vlasništva.
Direktor RTV Nikšić Nikola Marković je pored problema medijske koncetracije potencirao pitanja transparentnosti vlasništva i načina državne pomoći medijima. Ocijenio je da postojeći zakoni, u tom smislu, ne pružaju mehanizam instutucijama da regulišu medijsko tržište, te da ih treba mijenjati i unaprijediti u skladu sa “duhom vremena”.
Marković je naveo da je važno da se zna ko su vlasnici medija koji se “kriju” iza of šor kompanija i koji utiču na javno mnjenje, a da je “irelevantno” iz koje zemlje oni dolaze. Marković je takođe problematizovao dosadašnju praksu državne pomoći medijima i pozvao državu da obezbijedi stabilno finansiranje lokalnih, javnih medija i “pravedne uslove za sve”.
“Političke elite žele da reguliše medije kroz uticaj na uređivačke politike, a neće da budu pravedne u servisiranju pravednih i jednakih uslova za funkcionisanje medija”, kazao je Marković.
Dr Saša Mirković, predavač na Fakultetu za medije i komunikacije u Beogradu, je ukazao da slični problemi pogađaju i medijsku scenu Srbije, gdje je po pitanju transparentnosti vlasništva medija “prevladalo mišljenje da se medijska scena ne može drugačije tretirati od bilo koje druge privredne sfere”. Ukazao je i da postoji interes vlasnika iz Srbije da “uđu na malo tržište kakvo je Crna Gora”, te da ne bi bili tu pristutni da nemaju mogućnost da profitiraju.
Učesnici/ce panela su se saglasili u ocjeni da su rješenja “bolna”, ali da su “moguća” i da zavise od političke volje. Sugerisali su da se ona pronađu kroz aktuelnu medijsku reformu, strategiju i zakonske promjene.
„Rješenja ima, ali ona nijesu jednostavna i bezbolna u simbiozi medija i politike. Da bi se neke stvari razriješile treba donijet bolne i teške olduke, zamjeriti se i poremititi određene odnose“, ocijenila je pomoćnica direktora AEM-a Sunčica Bakić.
Pored poboljšanja zakona koji bi regulisali nedozvoljenu koncetraciju vlasništva, založila se i za promjenu dosadašnje prakse državne pomoći medijima, jer postojeća „nije efikasna i učinila je medije slabijim i ranjivijim“.
„Moramo prepoznati suštinki značaj javnih servisa u Crnoj Gori, nacionalnog i lokalnih i da razumijemo da smo bez njih izgubljeni… Moramo naći način da se podrže oni programi i sadržaji koji su neophodni ovom društvu“, precizirala je Bakić.
Dušica Tomović je kao prioritet navela usvajanje antimonopolskog zakona, po uzoru na neke članice EU i ocijenila da je to pitanje „važnije“ od toga čiji je kapital u medijima.
Panel je organizovan u okviru projekta ,,Resursni centar za organizacije civilnog društva u Crnoj Gori-faza II“ koji sprovodi Centar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO) u partnerstvu sa NVO Natura i Instutom za medije Crne Gore (IMCG), a uz podršku EU Delegacije u Crnoj Gori.
